Cuộc thi Miss Grand Vietnam 2025 không chỉ là sân chơi nhan sắc mà còn là nơi các thí sinh thể hiện khả năng sáng tạo qua phần thi trang phục dân tộc. Tuy nhiên, năm nay, một thiết kế mang tên “Bàn thờ gia tiên” đã tạo nên làn sóng tranh cãi dữ dội trong cộng đồng mạng, giới chuyên môn lẫn khán giả theo dõi. Ý tưởng đưa hình ảnh bàn thờ – một biểu tượng linh thiêng trong văn hóa Việt – lên sân khấu đã đặt ra câu hỏi: đâu là ranh giới giữa sáng tạo nghệ thuật và sự phản cảm, báng bổ giá trị truyền thống?
Ý tưởng “Bàn thờ gia tiên” – thông điệp tri ân hay sự đánh đổi?
Theo chia sẻ của ê-kíp thiết kế, “Bàn thờ gia tiên” được lấy cảm hứng từ phong tục thờ cúng tổ tiên, nhằm tôn vinh truyền thống uống nước nhớ nguồn. Trang phục có phần khung lớn, tái hiện hình ảnh bàn thờ với bát hương, chân nến, hoa quả, cùng những chi tiết gắn vàng giả, tạo hiệu ứng sân khấu. Người mẫu diện thiết kế này bước ra sân khấu trong không khí ánh sáng huyền ảo, gợi sự trang nghiêm pha lẫn sự hoành tráng.
Những người ủng hộ cho rằng đây là một ý tưởng táo bạo, thể hiện cách nhìn mới mẻ của thế hệ trẻ đối với văn hóa Việt. Việc đưa biểu tượng tâm linh vào nghệ thuật biểu diễn, nếu làm khéo léo, có thể truyền tải thông điệp về sự trân trọng nguồn cội đến bạn bè quốc tế. “Cái khó là dám nghĩ, dám thử. Chỉ cần giữ được sự tinh tế thì vẫn có thể biến yếu tố tâm linh thành nghệ thuật,” một khán giả nhận định.
Làn sóng phản ứng dữ dội từ dư luận
Trái ngược với sự ủng hộ, phần đông ý kiến từ cộng đồng mạng và nhiều nhà nghiên cứu văn hóa cho rằng việc “mặc” bàn thờ để trình diễn là thiếu tôn trọng. Bàn thờ vốn được coi là không gian linh thiêng, gắn với sự tưởng nhớ tổ tiên, cần được đặt ở nơi trang trọng, yên tĩnh chứ không phải đưa lên sân khấu giải trí.
Một số ý kiến gay gắt còn cho rằng việc dùng hình ảnh bát hương, đồ cúng trong thiết kế là hành vi báng bổ, biến yếu tố tâm linh thành công cụ gây sốc. “Nếu muốn tôn vinh văn hóa, có rất nhiều cách. Không nhất thiết phải đưa bàn thờ lên sân khấu hoa hậu. Điều đó khiến người xem cảm thấy bị xúc phạm,” một chuyên gia văn hóa nhấn mạnh.
Trên mạng xã hội, nhiều bình luận cho rằng trang phục này phản cảm, không phù hợp với tiêu chí của một cuộc thi sắc đẹp quốc gia. Nhiều người còn đặt câu hỏi: liệu việc đưa ý tưởng này ra quốc tế có gây phản ứng ngược, khiến hình ảnh Việt Nam bị hiểu sai?
Phản hồi từ ban tổ chức Miss Grand Vietnam
Trước áp lực dư luận, Ban tổ chức Miss Grand Vietnam đã nhanh chóng lên tiếng. Đại diện cuộc thi cho biết trang phục “Bàn thờ gia tiên” mới chỉ nằm trong vòng tuyển chọn ý tưởng, chưa chính thức được thông qua để trình diễn ở vòng thi chính. “Chúng tôi tôn trọng sự sáng tạo của các bạn trẻ, nhưng đồng thời cũng cân nhắc đến sự phù hợp với thuần phong mỹ tục. Không phải ý tưởng nào cũng sẽ được xuất hiện trên sân khấu,” đại diện BTC chia sẻ.
Phía BTC nhấn mạnh, mục tiêu của cuộc thi là quảng bá văn hóa Việt Nam một cách tinh tế, chuyên nghiệp và hướng ra thế giới. Do đó, những thiết kế nhạy cảm liên quan đến tín ngưỡng, tôn giáo sẽ được rà soát kỹ lưỡng, tránh gây phản ứng trái chiều không cần thiết.
Bài học từ những tranh cãi trước đây
Đây không phải lần đầu tiên các cuộc thi sắc đẹp tại Việt Nam gây tranh cãi vì trang phục dân tộc. Trong những năm trước, nhiều thiết kế từng bị phê phán là “quá lố”, “làm màu” hoặc thiếu tính nghệ thuật, ví dụ như các bộ trang phục lấy cảm hứng từ đồ ăn đường phố, phương tiện giao thông, hay những biểu tượng tôn giáo.
Thực tế cho thấy, sân chơi sắc đẹp luôn cần sự sáng tạo để tạo dấu ấn, nhưng sáng tạo phải đi cùng sự hiểu biết văn hóa. Một thiết kế có thể ấn tượng về mặt thị giác, nhưng nếu chạm đến vùng cấm kỵ của tín ngưỡng, tâm linh, thì sẽ nhanh chóng bị phản đối và phản tác dụng.
Đâu là ranh giới giữa sáng tạo và phản cảm?
Tranh cãi quanh “Bàn thờ gia tiên” phản ánh một vấn đề rộng hơn: làm thế nào để khai thác chất liệu văn hóa trong nghệ thuật hiện đại mà vẫn giữ được sự tôn kính? Văn hóa truyền thống là nguồn cảm hứng vô tận, nhưng cũng đòi hỏi sự nghiên cứu sâu, sự tinh tế trong cách chuyển tải.
Nhiều nhà thiết kế khẳng định rằng việc sử dụng chất liệu văn hóa cần có sự đối thoại với các chuyên gia, nhà nghiên cứu để tránh rơi vào cực đoan. Một thiết kế dân tộc thành công không chỉ gây ấn tượng về thị giác, mà còn cần gửi gắm thông điệp đúng đắn, làm khán giả tự hào chứ không khó chịu.
Kết luận
Tranh cãi quanh bộ trang phục “Bàn thờ gia tiên” tại Miss Grand Vietnam cho thấy khát khao đổi mới của giới trẻ, nhưng đồng thời cũng là lời nhắc nhở về trách nhiệm khi sáng tạo với di sản văn hóa. Trong thời kỳ hội nhập, thời trang Việt cần táo bạo, khác biệt để khẳng định vị thế trên trường quốc tế, nhưng sự táo bạo ấy không nên đánh đổi bằng sự phản cảm.
Cuối cùng, nghệ thuật và văn hóa chỉ thật sự thăng hoa khi vừa truyền cảm hứng sáng tạo, vừa giữ được sự tôn trọng với những giá trị thiêng liêng đã bồi đắp nên bản sắc dân tộc.