Trong bối cảnh thị trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, yếu tố mẫu mã và hình thức sản phẩm đang trở thành chìa khóa để chinh phục người tiêu dùng. Nếu như ở mảng thương mại hiện đại, nghề product stylist (người tạo kiểu cho sản phẩm) đang nổi lên như một lựa chọn mới của giới trẻ, thì ở lĩnh vực truyền thống, đặc biệt là thủ công mỹ nghệ, câu chuyện đổi mới mẫu mã cũng trở thành yếu tố then chốt để nâng cao sức cạnh tranh. Hai mảnh ghép này – một hiện đại, một truyền thống – lại gặp nhau ở điểm chung: thiết kế và tạo dáng sản phẩm chính là giá trị gia tăng quan trọng nhất.
Nghề mới nổi: “Tạo kiểu” cho sản phẩm
Trước đây, khái niệm product stylist còn xa lạ với số đông, chủ yếu tồn tại ở các ê-kíp chụp ảnh quảng cáo. Tuy nhiên, với sự bùng nổ của thương mại điện tử, mạng xã hội và xu hướng tiêu dùng trực quan, nghề này nhanh chóng trở thành một lĩnh vực hấp dẫn.
Người tạo kiểu sản phẩm không chỉ đơn thuần “xếp đặt cho đẹp”. Họ là người lên ý tưởng, lựa chọn phông nền, đạo cụ, ánh sáng để sản phẩm khi xuất hiện trước ống kính có sức hút nhất, khơi gợi được câu chuyện và cảm xúc nơi người xem đồng thời thúc đẩy hành vi mua hàng.
Điều thú vị là nghề này không đòi hỏi bằng cấp cứng nhắc. Nhiều bạn trẻ bước vào nghề bằng sự đam mê, rồi học hỏi thêm về bố cục, màu sắc, nhiếp ảnh qua workshop, khóa học ngắn hạn hay đơn giản là tự rèn luyện.
Song song với cơ hội, nghề tạo kiểu sản phẩm cũng chứa đựng không ít thách thức. Chi phí cho đạo cụ, thời gian chuẩn bị bối cảnh, áp lực tiến độ từ phía khách hàng đều khiến công việc này không hề dễ dàng. Dù vậy, chính sự mới mẻ, tính sáng tạo không ngừng đã khiến product stylist trở thành một nghề thu hút nhiều bạn trẻ.
Thủ công mỹ nghệ và bài toán đổi mới mẫu mã
Trái ngược với sự trẻ trung, hiện đại của nghề stylist, lĩnh vực thủ công mỹ nghệ lại mang trong mình hơi thở truyền thống, gắn bó với các làng nghề lâu đời. Đây là ngành hàng có giá trị xuất khẩu lớn, đồng thời góp phần giữ gìn văn hóa dân tộc. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay của TCMN chính là mẫu mã sản phẩm.
Nhiều nghệ nhân vẫn sản xuất theo lối cũ, giữ nguyên kiểu dáng truyền thống mà ít đổi mới. Điều này khiến sản phẩm khó cạnh tranh trên thị trường quốc tế, nơi thị hiếu khách hàng thay đổi từng ngày. Đáng chú ý, phần lớn mẫu mã của các sản phẩm TCMN Việt Nam lại do khách hàng nước ngoài đặt hàng, dẫn đến thiếu tính sáng tạo nội tại và bản sắc riêng.
Nguyên nhân:
• Nghệ nhân cao tuổi khó bắt kịp xu hướng thiết kế hiện đại.
• Thiếu đầu tư về công nghệ, thiết bị sản xuất.
• Cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, khả năng tài chính hạn chế.
Để khắc phục, các chuyên gia nhấn mạnh cần đầu tư mạnh vào khâu thiết kế. Đổi mới mẫu mã không đồng nghĩa với đánh mất bản sắc truyền thống, mà là kết hợp khéo léo giữa tinh hoa văn hóa dân tộc và sự sáng tạo hiện đại. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo, hỗ trợ nghệ nhân về kỹ năng thiết kế, cũng như chú trọng xây dựng thương hiệu, bao bì, quảng bá để đưa sản phẩm TCMN vươn xa hơn.
Điểm gặp gỡ: sáng tạo là yếu tố sống còn
Dù ở môi trường hiện đại của thương mại điện tử hay ở không gian truyền thống của làng nghề, bài toán đặt ra đều giống nhau:
• Với product stylist, đó là cách sắp đặt, tạo hình cho sản phẩm trước ống kính, biến nó thành “ngôi sao” trong mắt khách hàng.
• Với thủ công mỹ nghệ, đó là sự đổi mới kiểu dáng, mẫu mã để vừa giữ được hồn cốt dân tộc, vừa phù hợp với nhu cầu thị trường.
Điểm chung nằm ở sự sáng tạo. Chỉ khi có tư duy thiết kế và khả năng kể chuyện qua sản phẩm, giá trị hàng hóa mới được nâng lên một tầm mới.
Từ góc nhìn thị trường Việt Nam
Có thể thấy rõ, ở Việt Nam, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến hình thức và trải nghiệm thẩm mỹ. Một sản phẩm, dù là đồ trang trí thủ công hay đồ tiêu dùng hiện đại, đều cần sự chỉn chu trong thiết kế. Thực tế này mở ra nhiều cơ hội:
• Cho giới trẻ: Nghề tạo kiểu sản phẩm sẽ tiếp tục phát triển, trở thành mảnh đất sáng tạo giàu tiềm năng, nhất là trong kỷ nguyên thương mại điện tử.
• Cho làng nghề TCMN: Nếu biết cách kết hợp truyền thống với sáng tạo, chú trọng mẫu mã, đầu tư thiết kế, sản phẩm Việt hoàn toàn có thể cạnh tranh sòng phẳng với quốc tế.
Kết luận
Mẫu mã, kiểu dáng không còn là phần “phụ” mà trở thành yếu tố cốt lõi quyết định sức cạnh tranh của sản phẩm. Nghề product stylist nổi lên như minh chứng cho sức mạnh của hình ảnh trong tiêu dùng hiện đại. Trong khi đó, các làng nghề thủ công mỹ nghệ cũng không thể đứng ngoài cuộc chơi đổi mới nếu muốn phát triển bền vững.
Dù ở môi trường nào, bài học quan trọng nhất vẫn là: sáng tạo và thiết kế là chiếc chìa khóa để sản phẩm Việt vươn ra thị trường rộng lớn hơn.