Trong bức tranh phát triển mạnh mẽ của Hà Nội những năm gần đây, Trung tâm Triển lãm Quốc gia Hà Nội nổi lên như một công trình kiến trúc tiêu biểu, mang tính biểu tượng cho tầm nhìn đô thị hiện đại và năng lực xây dựng của Việt Nam. Sau gần một năm thi công, công trình đã chính thức khánh thành ngày 19/8/2025, trở thành dấu ấn quan trọng trong giai đoạn chuyển mình của Thủ đô hướng đến đô thị xanh – sáng tạo – kết nối toàn cầu.
Tổng quan về công trình
Trung tâm Triển lãm Quốc gia Hà Nội được xây dựng tại xã Đông Anh, huyện Đông Anh, trên khu đất rộng hơn 100 ha, là một phần trong quy hoạch phát triển hạ tầng văn hoá và kinh tế vùng ven sông Hồng. Đây là dự án có quy mô lớn, do Bộ Xây dựng làm chủ đầu tư, được xem là công trình trọng điểm quốc gia trong lĩnh vực văn hoá – triển lãm.
Công trình được khởi công từ tháng 8/2024 và hoàn thành sớm hơn gần hai năm so với kế hoạch ban đầu. Thành tựu này thể hiện nỗ lực lớn của các nhà thầu trong việc áp dụng công nghệ xây dựng tiên tiến, cùng sự phối hợp hiệu quả giữa các đơn vị thiết kế, giám sát và chính quyền địa phương.
Kiến trúc hiện đại kết hợp bản sắc Việt
Điểm nhấn nổi bật nhất của Trung tâm Triển lãm Quốc gia nằm ở tư duy thiết kế đương đại kết hợp yếu tố văn hóa truyền thống. Tổng thể công trình lấy cảm hứng từ hình ảnh cánh sen vươn lên mặt nước – biểu tượng của sự thanh khiết, trường tồn và tinh thần Việt Nam. Những khối mái uốn lượn được cấu trúc bằng hệ khung thép không gian, phủ lớp vật liệu composite nhẹ, giúp tối ưu hoá ánh sáng tự nhiên và thông gió, tạo cảm giác mềm mại giữa hình khối kiến trúc đồ sộ.
Bên trong, trung tâm có ba khu triển lãm chính, mỗi khu được thiết kế linh hoạt, có thể chia tách hoặc hợp nhất tuỳ mục đích sử dụng. Ngoài ra, khu vực sảnh trung tâm được bao quanh bởi hành lang cây xanh và hồ cảnh quan, tạo nên sự kết nối hài hoà giữa con người, kiến trúc và thiên nhiên – một xu hướng phổ biến trong kiến trúc xanh thế giới hiện nay.
Công nghệ xây dựng và hướng tiếp cận bền vững
Một trong những điểm được giới chuyên môn đánh giá cao là việc ứng dụng công nghệ BIM (Building Information Modeling) trong toàn bộ quá trình thiết kế và thi công. Nhờ đó, công trình đảm bảo độ chính xác cao, giảm thiểu chi phí phát sinh và kiểm soát chất lượng thi công hiệu quả.
Không dừng ở đó, Trung tâm Triển lãm Quốc gia còn hướng đến kiến trúc bền vững với các giải pháp thân thiện môi trường: hệ thống mái thu nước mưa, pin năng lượng mặt trời, vật liệu tái chế và cây xanh phủ mái. Các không gian ngoài trời được thiết kế như những khu công viên mở, giúp người dân có thể tiếp cận dễ dàng, không chỉ trong các dịp triển lãm mà cả đời sống thường ngày.
Biểu tượng phát triển văn hoá và đô thị
Trung tâm Triển lãm Quốc gia không chỉ là một công trình kiến trúc đơn thuần mà còn mang ý nghĩa văn hoá – xã hội sâu sắc. Đây sẽ là địa điểm tổ chức các sự kiện cấp quốc gia, triển lãm quốc tế, hội nghị thương mại, trình diễn nghệ thuật…, qua đó nâng tầm hình ảnh Việt Nam trong giao lưu văn hoá toàn cầu.
Đối với giới kiến trúc sư, Trung tâm Triển lãm Quốc gia được xem là minh chứng cho sự trưởng thành của kiến trúc Việt, khi đội ngũ thiết kế và thi công phần lớn là người Việt Nam, sử dụng các giải pháp kỹ thuật do trong nước làm chủ. Đây là bước tiến quan trọng trong việc khẳng định năng lực sáng tạo và độc lập của ngành xây dựng nước nhà.
Những thách thức đặt ra
Bên cạnh thành công về thiết kế và tiến độ, công trình vẫn đối mặt với một số thách thức. Việc vận hành trung tâm quy mô lớn đòi hỏi nguồn nhân lực chuyên môn cao trong quản lý sự kiện, kỹ thuật âm thanh – ánh sáng và bảo trì thiết bị. Ngoài ra, kết nối giao thông giữa khu vực Đông Anh với trung tâm Hà Nội cũng cần được cải thiện để bảo đảm khả năng tiếp cận thuận tiện cho người dân và khách quốc tế.
Một vấn đề khác là hiệu quả khai thác: nhiều trung tâm lớn trong nước từng bị bỏ trống hoặc hoạt động cầm chừng do thiếu kế hoạch sử dụng dài hạn. Chính vì vậy, việc thu hút doanh nghiệp, tổ chức văn hóa, và đối tác quốc tế sử dụng trung tâm này cần được coi trọng ngay từ giai đoạn đầu.
Tầm ảnh hưởng và kỳ vọng
Trung tâm Triển lãm Quốc gia Hà Nội được ví như “bản giao hưởng giữa nghệ thuật và công nghệ” – nơi giao thoa giữa bản sắc Việt và hơi thở toàn cầu. Công trình hứa hẹn trở thành biểu tượng kiến trúc mới của Hà Nội, song hành cùng Nhà hát Lớn, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh hay Trung tâm Hội nghị Quốc gia trong chuỗi công trình mang tầm quốc gia.
Với việc hoàn thành đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, công trình mang ý nghĩa tinh thần lớn lao – thể hiện khát vọng vươn lên của đất nước trên hành trình phát triển hiện đại hóa, hội nhập quốc tế.
Kết luận
Trung tâm Triển lãm Quốc gia Hà Nội là một bước ngoặt quan trọng của kiến trúc Việt Nam đương đại – không chỉ ở quy mô, kỹ thuật, mà còn ở triết lý: con người, thiên nhiên và công nghệ cùng hòa quyện. Từ hình tượng “cánh sen giữa lòng thủ đô”, công trình không chỉ là niềm tự hào của ngành xây dựng mà còn là biểu tượng cho tinh thần sáng tạo, khát vọng phát triển bền vững của Việt Nam trong kỷ nguyên mới.