Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, ngành thiết kế nội thất Việt Nam đang đứng trước thách thức và cơ hội lớn. Làm thế nào để giữ được bản sắc văn hóa, phong tục truyền thống trong không gian sống hiện đại?

Bối cảnh
Người Việt ngày nay càng mong muốn nội thất không chỉ đẹp mà còn phản ánh giá trị văn hóa, bản sắc dân tộc — từ vật liệu, họa tiết, màu sắc đến cách bài trí.
Tại tọa đàm “Xu hướng Nội thất Kiến trúc Việt Nam 2026-2030”, các chuyên gia khẳng định ngành nội thất hiện nay không chỉ là trang trí mà đã trở thành “ngôn ngữ” biểu hiện lối sống, quan điểm, và văn hóa của người sử dụng.
Bên cạnh đó, văn hóa và phong tục Việt Nam vốn rất đa dạng — từ miền biển, miền núi tới đồng bằng — ảnh hưởng mạnh mẽ lên cách chọn màu sắc, họa tiết, cách bài trí nội thất.
Sự ảnh hưởng của văn hoá và phong tục Việt Nam & đặc điểm chung trong nội thất mang bản sắc đất nước
• Vật liệu & kỹ thuật truyền thống: gỗ, tre, mây, gốm sứ; kỹ thuật như chạm trổ, đan lát, khắc dấu,… xuất hiện thường xuyên. Trong đó, đồ gỗ Việt được người tiêu dụng ưa chuộng cả về hình thức lẫn cảm giác thân thiện, gần gũi.
• Họa tiết & màu sắc truyền thống: một số họa tiết dân gian như hoa sen, rồng phượng, con ngựa; màu sắc đỏ, vàng, xanh lá,…những gam màu sặc sỡ được sử dụng để gợi nhớ văn hóa, mang tính biểu tượng, đồng thời phối hợp với những bảng màu dịu nhẹ, trung tính để hài hoà trong không gian hiện đại.
• Sự kết hợp giữa truyền thống & hiện đại: không giữ nguyên trạng mọi yếu tố cũ, mà chọn lọc, cách tân để phù hợp phong cách sống hiện nay.
• Sự tôn trọng với vật dụng cũ: Trong văn hóa Việt Nam, việc tôn trọng và giữ gìn vật dụng cũ cũng là một phần quan trọng. Điều này được thể hiện trong nội thất thông qua việc sử dụng các vật dụng cũ, từ đồ gốm sứ, đồ đồng, đến đồ gỗ cổ, tạo nên sự gần gũi và ấm cúng.
Ý nghĩa và tầm quan trọng của nội thất trong việc thể hiện văn hoá và phong tục
Nội thất không chỉ đơn giản là những vật dụng dùng để trang trí không gian sống, nó mang trong mình những ý nghĩa sâu sắc, ghi dấu ấn riêng về phong tục của mỗi quốc gia. Việc thiết kế nội thất phải phản ánh được bản sắc văn hóa, truyền thống và lối sống của người dân, từ đó tạo nên không gian sống đậm chất văn hóa và tinh thần.
Xu hướng và Định hướng phát triển
• Cá nhân hóa không gian sống: người dùng mong muốn nội thất phản ánh rõ cá tính, gu thẩm mỹ riêng, chứ không chỉ theo phong cách chung. Tùy theo vùng miền, phong tục, sở thích cá nhân.
• Thiết kế xanh & sử dụng vật liệu bền vững: xu hướng phát triển mạnh trong 5-10 năm tới, được nhấn mạnh tại tọa đàm; vật liệu tự nhiên, ít xử lý hoá chất, thân thiện với môi trường.
• Phát triển hệ sinh thái thiết kế: từ đào tạo, sản xuất, truyền thông, nghiên cứu xu hướng tới việc công bố xu hướng mang tính quốc tế. Điều này được xem là chiến lược đồng bộ để nội thất Việt không chỉ đáp ứng nội địa mà có thể xuất khẩu, được công nhận toàn cầu.
Đổi mới sáng tạo – Thúc đẩy và Bảo tồn
Nội thất mang phong cách Việt không chỉ là tái hiện, là truyền tải cái đẹp, đó còn là cách chúng ta thúc đẩy, bảo tồn đồng thời phát huy nét đẹp nghệ thuật truyền thống. Việc tích hợp các yếu tố văn hóa vào thiết kế nội thất không chỉ giúp tạo điểm nhấn độc đáo mà còn giữ gìn và phát triển những giá trị văn hóa đặc sắc của Việt Nam. Tìm hiểu văn hóa và phong tục Việt Nam là cách tốt nhất để chọn nội thất phù hợp. Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại sẽ tạo nên không gian sống hoàn hảo, đồng thời mang bản sắc đất nước vào lối sống gia đình.

Thách thức
Hệ sinh thái liên kết chưa mạnh: giữa nhà sản xuất, nhà thiết kế, cơ sở nghiên cứu, đào tạo chưa có cầu nối hiệu quả để thúc đẩy sản phẩm thiết kế mang tính văn hoá & sáng tạo cao.
Việc bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống trong vật liệu, họa tiết đôi khi bị ảnh hưởng bởi chi phí sản xuất, thị trường biến đổi nhanh, hoặc bị xem nhẹ để chạy theo xu hướng hiện đại nhanh chóng.
Kết luận
Ngành thiết kế nội thất Việt Nam đang ở một ngã rẽ quan trọng: vừa hội nhập quốc tế, vừa giữ gìn những giá trị truyền thống. Để thực sự “định hình bản sắc” nội thất Việt, cần có một tầm nhìn chiến lược toàn diện: từ giáo dục thiết kế, đào tạo nghệ nhân, chọn vật liệu truyền thống, phát triển kỹ thuật địa phương, tới truyền thông, quảng bá sản phẩm.
Nếu thực hiện tốt, nội thất Việt Nam sẽ không chỉ là một lựa chọn nội địa, mà sẽ là thương hiệu được quốc tế công nhận — nơi cảm hứng truyền thống giao thoa với sáng tạo đương đại, tạo ra những không gian sống vừa đẹp, vừa đậm bản sắc, vừa phù hợp với phong tục, văn hoá Việt.