Nằm trong một con hẻm nhỏ của khu dân cư cũ, Bao Vinh House là một công trình mang tính thí nghiệm đầy táo bạo của SAAN Studio trong việc ứng xử với biến đổi khí hậu và ngập úng đô thị. Giữa bối cảnh những trận mưa lớn ngày càng xuất hiện với tần suất cao, hạ tầng vùng trũng xuống cấp và môi trường sống biến đổi khó lường, kiến trúc của ngôi nhà này đã đưa ra một cách tiếp cận khác biệt: không đối đầu với nước mà cùng tồn tại với nước.
Bối cảnh và triết lý thiết kế
Khu vực nơi Bao Vinh House tọa lạc vốn dĩ là vùng thấp, mưa ngập như chuyện “cơm bữa”. Chủ nhà mong muốn một nơi ở đủ an toàn, đủ vững chắc nhưng không phải là một pháo đài tách biệt khỏi môi trường xung quanh. SAAN Studio vì thế lựa chọn hướng thiết kế “thích ứng mềm”, ưu tiên tự nhiên, thông gió, ánh sáng và các giải pháp tự thân bền vững hơn là dùng công nghệ đắt tiền.
Triết lý thiết kế của dự án tập trung vào ba yếu tố: trú ẩn – thích nghi – an yên.
Trú ẩn để bảo vệ con người trước những biến động của môi trường.
Thích nghi để giảm thiểu tổn thất và tăng khả năng phục hồi sau mỗi đợt ngập.
Và an yên – giá trị mà bất kỳ ngôi nhà nào cũng phải mang đến: sự thư thái cả về vật chất lẫn tinh thần.
Hạ nền – giải pháp “đi xuống để đi lên”
Trong các khu đô thị hay bị ngập, đa số gia chủ sẽ chọn nâng nền thật cao để tránh nước. Nhưng SAAN Studio lại thực hiện điều ngược lại: hạ nền xuống 0,85 m. Quyết định táo bạo này tạo nên một tầng lửng thấp – không chỉ mang ý nghĩa chống ngập mà còn là giải pháp tổ chức không gian mới.
Tầng lửng thấp hoạt động như một “vùng đệm”, giúp nước không ảnh hưởng trực tiếp đến những không gian quan trọng phía trên, đồng thời tạo chiều sâu thú vị cho nội thất. Kiến trúc sư hiểu rằng ngập là điều khó tránh, nên thay vì tránh hoàn toàn, họ thiết kế để ngập mà vẫn an toàn. Đây là tư duy đơn giản nhưng nhiều công trình nhà ở truyền thống vẫn chưa áp dụng.
Bên cạnh đó, việc hạ nền giúp tăng chiều cao trần ở các không gian sinh hoạt, tạo cảm giác thoáng đãng mà không làm tổng chiều cao công trình vượt chuẩn khu dân cư.
Mái mở – ánh sáng, thông gió và sự kết nối
Bao Vinh House sử dụng mái mở kết hợp giếng trời và sân thượng – giải pháp mang lại hiệu quả vượt trội cho những ngôi nhà nằm sâu trong hẻm, thiếu ánh sáng tự nhiên.
Giếng trời cho phép ánh nắng len vào từng góc nhỏ của ngôi nhà, xoá bỏ cảm giác tù bí của các ngôi nhà ống. Đồng thời, luồng gió được dẫn theo trục đứng giúp không gian luôn có đối lưu, giảm đáng kể sự phụ thuộc vào thiết bị làm mát nhân tạo. Vào ban ngày, ngôi nhà hoạt động chủ yếu nhờ ánh sáng tự nhiên – tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường.
Không gian sân thượng lại là một câu chuyện khác. Đây là nơi chủ nhà có thể trồng cây, ngồi thư giãn, tận hưởng bầu trời mở, tạo ra điểm giao hòa giữa con người và thiên nhiên. Trong bối cảnh đô thị chật chội, sân thượng là “lá phổi riêng” của mỗi ngôi nhà – vừa góp phần điều hòa vi khí hậu bên trong, vừa tạo nơi chốn để tâm hồn được nghỉ ngơi.
Vật liệu giản dị – vẻ đẹp của sự bền vững
Một nét đặc trưng dễ nhận thấy của Bao Vinh House là sự hiện diện của các vật liệu mộc mạc: gạch, bê tông thô, gỗ, đá và các bề mặt không sơn phết quá nhiều. Chủ đích của SAAN Studio là tạo một tổng thể giản dị nhưng bền vững, không cần quá trau chuốt mà vẫn có khả năng chống chọi với môi trường nhiều khắc nghiệt. Những chất liệu này vừa dễ vệ sinh sau mỗi đợt ngập, vừa mang vẻ đẹp tự nhiên và trung tính, giúp ngôi nhà giữ được sự ấm áp và gần gũi.
Không gian – bài toán linh hoạt
Nhờ kết cấu đơn giản và tổ chức mặt bằng thông minh, Bao Vinh House mang đến sự linh hoạt cao cho gia chủ. Các chức năng được kết nối hợp lý, có thể thay đổi khi nhu cầu sống biến chuyển. Tầng lửng, sân thượng, giếng trời và các vùng chuyển tiếp trong – ngoài góp phần tạo ra dòng chảy không gian nhất quán, dễ sử dụng và ít cản trở.
Ngôi nhà không cố gắng phô trương mà dùng sự tối giản để nâng tầm trải nghiệm sống. Mỗi không gian đều được gia giảm để “vừa đủ”, thể hiện đúng tinh thần tiết chế mà dự án theo đuổi.
Thông điệp của dự án: sống cùng thiên nhiên, không chống lại thiên nhiên
Bao Vinh House mở ra một hướng đi khác cho nhà ở đô thị tại Việt Nam. Thay vì kỳ vọng vào những giải pháp công nghệ tốn kém hay biện pháp cực đoan, công trình lựa chọn phương pháp nhẹ nhàng, hợp lý và gần gũi với hoàn cảnh thực tế của cư dân đô thị.
Đây không chỉ là một ngôi nhà để ở; nó là gợi ý cho cộng đồng và giới làm nghề: giải pháp bền vững đôi khi xuất phát từ tư duy bản địa và sự am hiểu môi trường, chứ không phải các công nghệ hào nhoáng.
Kết luận
Bao Vinh House là một không gian sống mang trong mình triết lý nhân văn, bền vững và tràn đầy sự thích nghi. Giữa một đô thị thường xuyên ngập nước, ngôi nhà gợi lên cảm giác bình yên hiếm có – một nơi mà con người có thể rút về, bảo vệ chính mình trước những biến động của thiên nhiên nhưng vẫn mở rộng tâm hồn với ánh sáng, gió trời và hơi thở của cuộc sống.