Giữa không gian tĩnh lặng của Nhà triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền, Hà Nội, triển lãm tranh sơn mài “Đam mê 3” chính thức khai mạc vào chiều 11/10/2025, thu hút sự chú ý của công chúng yêu nghệ thuật và những người trân trọng giá trị truyền thống Việt Nam. Từ hai lần tổ chức trước — “Đam mê 1” (2021) và “Đam mê 2” (2023) — nhóm họa sĩ “Đam mê” đã theo đuổi một hành trình dài gắn bó với sơn ta, bền bỉ khẳng định rằng nghệ thuật truyền thống không chỉ là di sản quá khứ, mà còn có thể sống động trong đời sống đương đại. Triển lãm lần này trưng bày khoảng 45 tác phẩm sơn mài của 8 họa sĩ: Trần Huy Hà, Phạm Thu Hằng, Nguyễn Phi Hùng, Nguyễn Thị Khang, Dương Văn Liễu, Phạm Anh Quân, Lê Tiểu Thanh và Bùi Huy Vũ. Mỗi người một phong cách, một góc nhìn, nhưng cùng chia sẻ chung niềm đam mê với sơn ta và khát vọng gìn giữ, phát huy nghệ thuật truyền thống.
Hành trình “giữ lửa” sơn mài
Sơn mài là một loại hình nghệ thuật đặc biệt, vừa mang tính thủ công tỉ mỉ vừa đòi hỏi cảm xúc sáng tạo sâu sắc. Nhóm Đam mê thừa nhận rằng hành trình đến với “Đam mê 3” không hề dễ dàng. Chi phí nguyên liệu như sơn ta, vóc, vàng bạc, vỏ trứng… ngày càng đắt đỏ, trong khi quá trình sáng tác đòi hỏi nhiều công đoạn khắt khe: khảm trứng, dát bạc, phủ sơn, mài tranh, ủ tranh. Chỉ cần sai sót nhỏ ở một lớp, tác phẩm có thể bị hỏng hoàn toàn.
Đối với các họa sĩ của nhóm, sơn mài không chỉ là kỹ thuật mà còn là một triết lý sống. Mỗi lớp sơn, mỗi lần mài là một quá trình tĩnh tâm và chiêm nghiệm. Qua đó, người nghệ sĩ gửi gắm tâm hồn, sự nhẫn nại và tình yêu với nghề. Họ không chỉ học kỹ thuật, mà còn học cả lịch sử, tri thức di sản, tiếp nối từ các nghệ nhân và trường phái sơn mài Việt Nam hình thành từ thời
Trường Mỹ thuật Đông Dương.
Nếu như “Đam mê 1” và “Đam mê 2” chủ yếu là giai đoạn thử nghiệm, tìm tòi cảm xúc, thì “Đam mê 3” đánh dấu bước trưởng thành của nhóm: kỹ thuật tinh tế hơn, tư tưởng tạo hình sâu sắc hơn và cảm xúc nghệ thuật ngày càng chín muồi.
Vẻ đẹp và cảm xúc trong “Đam mê 3”
Không gian triển lãm được sắp xếp hài hòa, dẫn dắt người xem đi qua nhiều cung bậc cảm xúc. Các tác phẩm xoay quanh nhiều chủ đề: thiên nhiên, phong cảnh, con người, ký ức, làng quê Việt Nam. Dù đề tài quen thuộc, mỗi bức tranh lại mang đến một hơi thở mới, thể hiện sự hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại.
Người xem dễ dàng nhận ra vẻ đẹp riêng biệt của sơn mài – lớp màu sâu lắng, ánh sáng lấp lánh, bề mặt phản chiếu mềm mại. Dưới bàn tay tài hoa của các họa sĩ, những hình ảnh giản dị như mái nhà cổ, dòng sông, con phố Hà Nội hay bông sen được tái hiện bằng kỹ thuật khảm vỏ trứng, dát bạc tinh tế, tạo nên chiều sâu thị giác và xúc cảm.
Nhiều khán giả chia sẻ rằng họ cảm nhận được trong mỗi tác phẩm không chỉ là kỹ thuật mà còn là tâm hồn người nghệ sĩ – những người kiên trì giữ nghề trong thời đại công nghiệp hóa. Mỗi bức tranh sơn mài là kết tinh của hàng tháng lao động tỉ mỉ, của sự đam mê và tình yêu nghệ thuật thuần khiết.
Giám đốc Nhà triển lãm Mỹ thuật 16 Ngô Quyền, họa sĩ Vũ Ngọc Long, đánh giá rằng chất lượng nghệ thuật của nhóm “Đam mê” ngày càng được nâng cao. Các tác phẩm không chỉ giàu kỹ thuật mà còn thể hiện được cảm xúc sáng tạo cá nhân sâu sắc. Ông coi “Đam mê 3” là lời tri ân đối với những nghệ nhân, họa sĩ đi trước – những người đã gìn giữ và truyền ngọn lửa sơn mài cho các thế hệ sau.
Ý nghĩa và triển vọng
Triển lãm “Đam mê 3” không chỉ là một sự kiện nghệ thuật đơn thuần mà còn mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Trong bối cảnh nhiều loại hình truyền thống đang bị lãng quên, “Đam mê 3” là minh chứng cho thấy sơn mài vẫn có thể tồn tại và phát triển nếu được nuôi dưỡng bằng niềm tin và tình yêu nghề.
Sự kiên định của tám thành viên nhóm Đam mê – vượt qua khó khăn về tài chính, thời gian, công việc – là biểu hiện của tinh thần nghệ sĩ chân chính: sáng tạo vì đam mê, vì di sản dân tộc chứ không vì lợi nhuận. Họ không chỉ vẽ để thỏa mãn bản thân mà còn muốn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, khơi gợi niềm tự hào và trách nhiệm trong việc gìn giữ nghề truyền thống.
“Đam mê 3” cho thấy rằng nghệ thuật sơn mài Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng để đổi mới. Các họa sĩ trẻ có thể học hỏi từ kỹ thuật truyền thống nhưng vẫn tìm cách biểu đạt mới mẻ, gần gũi với đời sống đương đại. Chính sự dung hòa giữa quá khứ và hiện tại sẽ giúp sơn mài tiếp tục lan tỏa, không chỉ trong nước mà còn vươn ra thế giới.
Triển lãm mở cửa đến hết ngày 20/10/2025, mang đến cho công chúng cơ hội chiêm ngưỡng và thấu hiểu hơn về vẻ đẹp của sơn mài Việt Nam. Với “Đam mê 3”, nhóm họa sĩ không chỉ giới thiệu tác phẩm, mà còn kể một câu chuyện về lòng yêu nghề, về khát vọng bảo tồn và sáng tạo – để sơn mài, một chất liệu đậm hồn Việt, tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy nghệ thuật hiện đại.