Tháng 8 và đầu tháng 9/2025 đã chứng kiến một chuỗi sự kiện nghệ thuật rộn ràng khắp cả nước, từ các lễ kỷ niệm Quốc khánh, triển lãm quốc tế, đến chương trình truyền thống được xác lập di sản. Những hoạt động này không chỉ là dịp tưởng nhớ lịch sử, mà còn phản ánh sống động xu hướng đổi mới trong nghệ thuật Việt Nam – sự đan xen giữa cổ truyền và hiện đại, giữa nghệ thuật cộng đồng và nghệ thuật thương mại.
Lễ kỷ niệm Quốc khánh 2/9 – Nghệ thuật hòa quyện lịch sử
Nhân dịp 80 năm ngày Quốc khánh, nhiều địa phương tổ chức chương trình nghệ thuật đặc sắc, bắn pháo hoa, biểu diễn nghệ thuật dân tộc – từ Huế, Hà Nội, tới các tỉnh Tây Nguyên hay Đồng bằng sông Cửu Long.
Tại Hà Nội, Quảng trường Ba Đình trở thành trung tâm của bản hùng ca nghệ thuật kỷ niệm, với sự tham gia của khoảng 2.000 nghệ sĩ chuyên và không chuyên, kết hợp âm nhạc, múa, diễn xướng thể hiện tinh thần tự hào dân tộc và hình ảnh đất nước hòa bình, phát triển.
Các chương trình “Giai điệu Tổ quốc”, “Bản hùng ca đất nước” cũng được tổ chức quy mô lớn tại các tỉnh thành, làm sống lại lịch sử, ca ngợi những thắng lợi của dân tộc, tái hiện ký ức chiến đấu, xây dựng phải qua gian khó.
Di sản văn hóa và nghệ thuật dân gian – gìn giữ và công nhận chính thức
Một điểm nổi bật là hoạt động bảo vệ và tôn vinh nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật dân gian. Động thái này cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn từ chính quyền và cộng đồng đối với các hình thức nghệ thuật cổ truyền, mà không chỉ coi chúng là phần phụ của trang trí hay giải trí.
Bên cạnh đó, nhiều lễ hội, triển lãm văn hóa dân gian được tổ chức để giữ cho nghệ thuật truyền thống “thở” được trong đời sống hiện đại – từ múa, âm nhạc dân tộc, ca trù, hát văn, cho tới các nghệ thuật ứng dụng trong kiến trúc, thủ công, cảnh quan làng quê.
Triển lãm quốc tế và nghệ thuật đương đại – mở rộng giao lưu
Một trong những sự kiện đáng chú ý là Vietnam International Art Exhibition 2025 (VIAE 2025), tổ chức tại Hà Nội từ 25-29/7, với sự tham gia của hơn 100 phòng tranh đến từ các trung tâm nghệ thuật lớn như New York, London, Tokyo, Seoul, Hong Kong, Bắc Kinh, Đài Bắc cùng các tổ chức Việt Nam. Chương trình mở ra cơ hội giao lưu quốc tế sâu rộng, thu hút nghệ sĩ, nhà sưu tầm và khán giả trong và ngoài nước.
Ngoài VIAE, các sáng kiến như Vietnam Art Collection (VAC) cũng đang nổi lên như một không gian phi lợi nhuận, kết nối nghệ sĩ trong nước với cộng đồng quốc tế.
Nghệ thuật công chúng và nghệ thuật trải nghiệm – thay đổi cách tiếp nhận
Cùng với triển lãm và lễ hội, nghệ thuật công chúng và trải nghiệm nghệ thuật đang gia tăng. Một ví dụ là việc tổ chức các chương trình biểu diễn ngoài trời, chương trình văn hóa nghệ thuật phục vụ cộng đồng – như biểu diễn trống hội, nghệ thuật trình diễn trên phố đi bộ, các sân khấu mở tại quảng trường. Một số chương trình còn kết hợp công nghệ hoặc nghệ thuật hình ảnh ánh sáng, khiến người xem được chiêm nghiệm lịch sử và văn hóa bằng cảm giác thị giác, âm thanh – tạo hiệu ứng cảm xúc mạnh.
Nghệ nhân, nghệ sĩ trẻ và sáng tạo cá nhân
Một xu hướng khác rõ ràng là sự lên tiếng và sáng tạo của các nghệ sĩ trẻ, nghệ nhân truyền thống trẻ hóa, cộng đồng sáng tạo độc lập. Những người làm nghệ thuật đang tự tìm đường riêng: vừa giữ bản sắc địa phương, vừa thử nghiệm với hình thức mới – từ điêu khắc ánh sáng, nghệ thuật đa phương tiện, nghệ thuật trang phục dân tộc đến phim, âm nhạc phối hợp giữa truyền thống và âm nhạc hiện đại.
Thách thức
Dẫu có nhiều điểm sáng, nền nghệ thuật Việt Nam vẫn đối diện những thách thức nhất định:
• Cân bằng giữa sáng tạo và bảo tồn
• Cơ chế hỗ trợ
• Thương mại hóa nghệ thuật
• Tiếp cận công chúng
Nhìn về tương lai – nghệ thuật là cầu nối
Nhìn chung, mùa lễ hội và các hoạt động gần đây cho thấy nghệ thuật Việt Nam đang phát triển theo hướng hội nhập mà không bỏ quên cội nguồn. Nghệ thuật không còn là khép kín trong nhà hát, bảo tàng hay phòng triển lãm, mà len lỏi vào đời sống hàng ngày, trở thành nơi người dân chia sẻ kỷ niệm chung, tự hào dân tộc, và tìm thấy sự đồng cảm.
Công nghệ sẽ tiếp tục là một yếu tố gia tăng: từ ánh sáng, sắp đặt nghệ thuật, trải nghiệm số, cho đến ứng dụng AR/VR – mở ra khả năng thể nghiệm mới cho nghệ sĩ và khán giả. Đồng thời, sự kết nối quốc tế giúp nghệ thuật trong nước học hỏi cái mới, cũng phải đáp ứng được tiêu chuẩn toàn cầu, nhưng vẫn giữ được chất riêng Việt Nam – từ âm nhạc dân tộc, biểu diễn dân gian, nghệ thuật truyền thống.
Kết luận
Việt Nam đang sống trong thời điểm nghệ thuật bùng nổ – không chỉ là sự kiện mà là dòng chảy sáng tạo mạnh mẽ kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai. Khi Lễ Quốc khánh, các di sản văn hóa được công nhận, triển lãm quốc tế được tổ chức, nghệ thuật công chúng được trải nghiệm – tất cả là lời nhắc rằng nghệ thuật luôn là linh hồn của văn hóa. Thách thức vẫn còn, nhưng nếu được quan tâm đúng mức – từ chính sách, đầu tư đến giáo dục nghệ thuật – thì Việt Nam có thể xây dựng một nền nghệ thuật phong phú, đa dạng, có bản sắc riêng mà lại mang hơi thở thời đại.
Hà Nội rực rỡ sắc màu nghệ thuật chào mừng 80 năm Quốc ...