Đơn vị sáng lập là Cơ quan điều tra tham nhũng Ukraine (NACP) hy vọng cổng thông tin này sẽ tạo cơ sở để công chúng theo dõi thông tin về các tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng cũng như các cá nhân đang sở hữu hoặc rao bán chúng.
Từ Salvator Mundi của Leonardo da Vinci đến Four Marilyns của Andy Warhol, những tác phẩm nghệ thuật này chính là niềm mơ ước của bất kỳ nhà trưng bày danh giá nào trên toàn thế giới. Nhưng giờ đây, chúng lại là một số trong số 300, và dự kiến còn nhiều hơn thế, những tác phẩm được cho là thuộc sở hữu của công dân Nga đã bị đưa vào một cơ sở dữ liệu mang tên “Chiến tranh và Nghệ thuật” (War and art) được thiết lập bởi Cơ quan quốc gia về phòng chống tham nhũng của Ukraine (NACP). Danh sách của cơ quan này hiện đang liệt kê các bức tranh và tác phẩm điêu khắc được cho là đã được các cá nhân trong giới siêu giàu Nga mua và bán trong vài năm gần đây.
Cơ quan này cho biết mục đích của công cụ này là “giúp những người tham gia thị trường nghệ thuật có đạo đức dễ dàng kiểm tra các tác phẩm có bối cảnh nhạy cảm, từ đó hạn chế giới tài phiệt trong việc giao dịch những tài sản nghệ thuật đó”. Được biết, những tác phẩm nghệ thuật quý giá có thể được mua và bán tương đối dễ dàng qua biên giới quốc gia mà không cần thông báo cho chính quyền, đồng thời giá trị của chúng dễ dàng bị thổi phồng hoặc giảm xuống do nhiều yếu tố chủ quan.
Thị trường cổ vật, nghệ thuật và văn hóa được Financial Action Task Force (cơ quan giám sát rửa tiền liên chính phủ) định giá 65,1 tỷ đô la trên toàn cầu vào năm 2021. NACP cho biết các nhà tài phiệt Nga vẫn có thể “che giấu và rửa tiền thông qua các tác phẩm nghệ thuật” một cách quá dễ dàng. Cơ quan này cho biết: “Tranh, tác phẩm điêu khắc, đồ trang sức nghệ thuật – chính là những loại tài sản đặt biệt được sử dụng như một kẽ hở để lách lệnh trừng phạt”.
Trong số những nhà sưu tập có tên trên cổng thông tin điện tử này, chúng ta có thể bắt gặp nhiều các tên quen thuộc như cựu chủ sở hữu câu lạc bộ bóng đá Chelsea, Roman Abramovich, người được cho là đã mua được một số tác phẩm nổi tiếng như bộ ba của Francis Bacon từ năm 1976, Bức tranh Woman of Venice I và tám album thuộc seri The 10 Characters của nghệ sĩ ý tưởng người Mỹ Ilya Kabakov. Các tác phẩm này ước tính có giá trị lên đến 163,9 triệu đô la (128 triệu bảng Anh).
Cổng thông tin cũng tiết lộ rằng tác phẩm Salvator Mundi của Leonardo, có niên đại từ năm 1500, đã được tỷ phú Dmitry Rybolovlev mua lại và sau đó bị bán đi; trong khi Mikhail Fridman, đồng sáng lập Tập đoàn Alfa đa quốc gia của Nga, đã mua lại bức tranh vẽ nữ diễn viên Marilyn Monroe của Warhol vào năm 2013.
Sự xuất hiện của những “đứa con tinh thần” của các nghệ sĩ như Claude Monet, Damien Hirst và Auguste Rodin làm nổi bật khối tài sản phi thường mà giới tài phiệt Nga đang sở hữu. Cổng thông tin cũng chào đón công chúng gửi báo cáo về tiềm năng sở hữu của giới thượng lưu Nga đối với các tác phẩm nghệ thuật có giá trị khác thông qua biểu mẫu trực tuyến. Cơ quan này khẳng định rằng “quá trình cập nhật thông tin khá phức tạp, vì không có dữ liệu chính thức về chủ sở hữu trực tiếp của đối tượng nghệ thuật, đó thậm chí có thể là người thân của họ, hoặc chủ sở hữu thay đổi nhiều lần trong thời gian ngắn”.
Hiện tại, danh sách này đang chứa thông tin của hơn 300 đối tượng liên quan đến nghệ thuật, trong đó có tỷ phú người Nga Viatcheslav Kantor, người mẫu Daria Zhukova, rapper Timur Yunusov (Timati) và nhiều cá nhân khác. Giá trị ước tính của các tác phẩm được xác định là 1,3 tỷ đô la. Trong một số trường hợp, tác phẩm nghệ thuật đã được bán cho những người không nằm trong danh sách nhạy cảm này nhưng vẫn được ghi nhận lại nhằm ngăn cản chúng được sử dụng như một công cụ rửa tiền.