Nép mình bên bờ sông lặng lẽ tại vùng quê Điện Bàn, Quảng Nam, Xưởng đất nung từng là một xưởng gốm truyền thống bình dị, giờ đây được hồi sinh thành công trình kiến trúc — nơi nghệ thuật, nghề thủ công và thiên nhiên cùng hòa quyện. Không gian này không chỉ đơn thuần là nơi nung gốm, mà còn là một hệ sinh thái kiến trúc hữu cơ, nơi đất, lửa, ánh sáng, gió và con người trở thành những yếu tố cấu thành cho từng trải nghiệm.
Tropical Space đã tiếp cận dự án với một tư duy khác biệt: thay vì xóa bỏ các yếu tố truyền thống, nhóm kiến trúc sư giữ lại những gì tinh túy nhất, nâng niu các chi tiết thủ công, đồng thời tạo ra một hình thức kiến trúc hiện đại nhưng vẫn tràn đầy hơi thở nhiệt đới, hữu cơ và chân thật. Những viên gạch nung cũ, lò nung cũ, sân gạch trải xỉ gốm không chỉ là vật liệu mà còn là ký ức, là câu chuyện, được kiến trúc sắp đặt như những nốt nhạc trong một bản giao hưởng thị giác và xúc cảm.
Công trình được tổ chức xung quanh ba khối hình học rõ rệt. Hai khối dài tạo thành những dãy không gian mở dẫn lối, trong khi một khối tròn quây quanh lò gạch cũ như một tâm điểm. Mỗi khối không chỉ phân chia chức năng — khu tham quan, khu sản xuất, khu lò nung — mà còn tạo ra những mối liên kết về ánh sáng, gió và trải nghiệm cảm quan. Các bức tường gạch cao gần sáu mét vừa đóng vai trò cấu trúc, vừa tạo bóng mát, điều chỉnh luồng gió, hạn chế nắng trực tiếp, một cách rất tinh tế để ứng phó với khí hậu miền Trung khắc nghiệt.
Khoảng sân trải gạch vỡ, những khe hở trong tường, giếng trời nhỏ và sân trong không chỉ là chi tiết thẩm mỹ. Chúng giúp không gian sống động, mềm mại, dẫn dắt ánh sáng và gió tự nhiên, đồng thời tạo ra những khoảnh khắc bất ngờ cho khách tham quan. Một nơi mà âm thanh của bước chân trên gạch, mùi đất nung, khói lò và tiếng xếp gốm hòa quyện, khiến không gian trở nên vừa chân thực vừa thi vị.
Một trong những điểm đặc sắc nhất của Xưởng đất nung là khả năng hòa nhập thiên nhiên và tôn vinh nghề thủ công. Không gian không bị đóng kín; ngược lại, kiến trúc mở ra để thiên nhiên len lỏi vào từng ô cửa, khe tường, khoảng sân. Người thợ và khách tham quan đều cảm nhận được mối liên kết trực tiếp với môi trường xung quanh — cây tre ven sông, vườn rau nhỏ, ánh sáng ban mai và tiếng chim hót. Tất cả tạo nên một trải nghiệm đa giác quan, nơi kiến trúc, con người và thiên nhiên cùng đồng hành.
Điều ấn tượng nữa là cách Tropical Space xử lý các yếu tố truyền thống. Lò nung cũ được giữ nguyên, bức tường tròn bao quanh như tôn vinh lịch sử, nhấn mạnh tầm quan trọng của di sản nghề thủ công. Những viên gạch nung lỗi hay gạch vỡ được tái sử dụng để lát sân, vừa tiết kiệm, vừa tạo nên một lớp văn hóa, dấu ấn thời gian. Mỗi bước chân trên nền gạch là một trải nghiệm nhắc nhớ về quá khứ, nghề thủ công và sự kiên trì của con người.
Xưởng đất nung không chỉ là một công trình, mà là một thông điệp về kiến trúc bền vững, thích ứng khí hậu và giữ gìn bản sắc địa phương. Nó chứng minh rằng, vật liệu địa phương giản dị như đất nung, khi được hiểu đúng và thiết kế tinh tế, có thể tạo ra một không gian sống động, bền vững và giàu cảm xúc.
Công trình này cũng là lời nhắc nhở về giá trị của nghề thủ công, nơi kiến trúc không che giấu mà nâng niu những chi tiết mộc mạc, biến chúng thành trải nghiệm thị giác, xúc giác và tinh thần. Khi đứng giữa sân, ngắm nhìn ánh sáng len qua các khe tường, nghe tiếng bước chân trên gạch vỡ, người ta nhận ra rằng kiến trúc có thể kể câu chuyện lịch sử, kết nối con người với nghề, với thiên nhiên và với thời gian.
Xưởng đất nung của Tropical Space là minh chứng sống động cho việc kiến trúc và thủ công có thể đồng hành, tạo nên một không gian vừa nghệ thuật vừa hữu dụng, vừa truyền thống vừa đương đại — một không gian mà bất cứ ai bước vào đều cảm nhận được nhịp sống, câu chuyện và linh hồn của đất nung.