top of page

Mid-Century

“Kiến trúc bắt đầu khi bạn cẩn thận đặt hai viên gạch lại với nhau. Đó là nơi nó bắt đầu”. Nó có thể được nói bởi bất kỳ người khổng lồ nào khác trong lĩnh vực kiến trúc.

Nếu bạn nghĩ rằng những ngôi nhà đơn giản, thưa thớt của thời kỳ Mid-century (Hiện đại giữa thế kỷ) trông rất tối giản, bạn nên ghi nhớ những gì đã xảy ra trước đó. Ở phần lớn châu Âu và Đông Á, Chiến tranh thế giới thứ II đã biến nhà ở thành đống đổ nát. Đây là một phần lý do tại sao trong phần giới thiệu của Dominic Bradbury về Atlas of Mid-Century Modern House, mô tả giai đoạn giữa thế kỷ này là đánh dấu một sự khởi đầu mới. “Sự tàn phá toàn cầu, sự di dời và bạo lực do Thế chiến II mang lại đã nhường chỗ cho một thời kỳ tái thiết ở châu Âu, Nhật Bản và các khu vực khác trên thế giới đã phải hứng chịu trong những năm xung đột." Bradbury viết: “Hoa Kỳ được hưởng lợi từ sự xuất hiện của nhiều kiến trúc sư và nhà thiết kế có ảnh hưởng lớn, những người đã chạy trốn khỏi sự trỗi dậy của chủ nghĩa phát xít châu Âu vào cuối những năm 30 và đã định cư tại đất nước này. “Trong số họ có một loạt các kiến trúc sư Tiên phong theo chủ nghĩa Hiện đại đã từng giảng dạy tại Bauhaus, bao gồm Walter Gropius, Marcel Breuer và Ludwig Mies van der Rohe. Quan trọng hơn, họ bắt đầu giảng dạy ở Mỹ (tại Harvard và Viện Công nghệ Illinois ở Chicago) và giúp truyền cảm hứng cho các thế hệ kiến trúc sư Mỹ trẻ hơn - họ cũng bắt đầu thực hành kiến trúc ở đó, thiết kế nhà và các dự án khác trong suốt giai đoạn giữa thế kỷ. Họ mang theo những nguyên tắc của Bauhaus và Chủ nghĩa Hiện đại thời kỳ đầu nhưng đã điều chỉnh những bài học này cho phù hợp với bối cảnh của Mỹ”.

Nước Mỹ nợ Gropius, Breuer và Mies, cũng như người đồng cấp Le Corbusier, cũng như những phát triển kỹ thuật cho phép những công trình kiến trúc đầy tham vọng hơn được xây dựng trên các mảnh đất khắp Hoa Kỳ. Các kết cấu khung bằng thép và bê tông đã loại bỏ nhu cầu về gạch và tường xây chịu lực, cho phép bố trí linh hoạt hơn trong không gian nội thất, và việc sử dụng 'tường rèm' mang lại cảm giác minh bạch hơn bao giờ hết. Ranh giới giữa không gian bên trong và bên ngoài càng xích lại gần hơn, tạo ra cảm giác kết nối sôi động hơn với môi trường xung quanh.

Ở California, những Kiến trúc sư tiên phong như Richard Neutra và Albert Frey đã kết hợp các quy tắc của Chủ nghĩa Hiện đại sơ khai và Phong cách Quốc tế với bối cảnh trong lành của khí hậu Bờ Tây. Trong khi đó, ở phía xa của Đại Tây Dương, một phong cách khác đã được áp dụng. “Thiết kế Bắc Âu gắn liền với 'Chủ nghĩa hiện đại mềm mại', truyền cảm giác ấm áp và được chào đón đến từ việc tập trung vào các vật liệu và kết cấu tự nhiên, chẳng hạn như gỗ và đá, cũng như chú trọng hoàn toàn vào lò sưởi - như trái tim của ngôi nhà.

Một cách tiếp cận tương tự đã được áp dụng ở Nhật Bản, mặc dù có kết quả khác nhau. Nhiều ngôi nhà ở Nhật Bản thập niên 50 và 60 đã khám phá niềm đam mê đối với không gian trong bảng màu tự nhiên, như được thấy trong tác phẩm của các kiến trúc sư như Masako Hayashi và Junzo Yoshimura.

Trong khi đó, ở Mỹ Latin, một cách tiếp cận khác đã xuất hiện. Các nhà thiết kế nội thất như Sergio Hernandez và Joaquim Tenreiro đã tạo ra những tác phẩm xuất sắc, trong khi các kiến trúc sư như Lina Bo Bardi, Sergio Bernardes, Rino Levi, và tất nhiên, Oscar Niemeyer đã tạo ra các công trình kiến trúc độc đáo, sáng tạo và phù hợp với ngữ cảnh. Mexico, nơi Luis Barragan trở thành một trong những nhân vật kiệt xuất của thời kỳ này và nhiều người khác - chẳng hạn như Francisco Artigas, Augusto Alvarez, Jose Maria Buendia, Felix Candela, Max Ludwig Cetto và nhiều hơn nữa - đã làm tăng thêm sự giàu có sản lượng kiến trúc của đất nước trong thập niên 50 và 60.

Không ai có thể nhầm một ngôi nhà Barragan với một ngôi nhà ở Bắc Âu, hoặc một ngôi nhà ở thành phố Metabolist với một tác phẩm của chủ nghĩa hiện đại sa mạc California. Phong cách Mid-century vẫn luôn là nguồn cảm hứng quan trọng cho cuộc sống của thế kỷ XXI.

KTS. Bảo Phan (theo Asia week)

bottom of page