Trong bối cảnh giải quyết những cuộc khủng hoảng khí hậu, chúng ta phải dần chấp nhận thực tế về khí hậu đang thay đổi và chúng ta cần tìm cách sống chung với nó. Mực nước biển trung bình đang gia tăng nhanh chóng, với ước tính đường bờ biển của Hoa Kỳ sẽ tăng từ 10 đến 12 inch vào năm 2050. Tổng thư ký Liên hợp quốc đã cảnh báo rằng nhiều quốc gia và cộng đồng trên thế giới có thể biến mất trong những thập kỷ tới và đặc biệt nguy hiểm đối với khoảng 900 triệu người dân sống ở miền duyên hải.
Nhiều cộng đồng cư dân vùng duyên hải đã và đang phải hứng chịu những trận lũ lụt tàn khốc. Nhưng thay vì xây dựng những bức tường chắn sóng để ngăn chặn nước xâm nhập hoặc nâng sàn nhà lên cao hơn, một số kiến trúc sư đã thiết kế ra một tương lai mà ở đó chúng ta có thể sống trong và trên mặt nước. Những đề xuất về việc xây dựng “thành phố nổi” có khả năng chống chọi khí hậu khắc nghiệt như khu định cư đại dương đầy tham vọng ở Hàn Quốc hay khu dân cư 20.000 người ở Maldives đã thu hút nhiều chú ý. Những dự án từ Lagos đến Rotterdam, sẽ cho ta góc nhìn về cuộc sống trên mặt nước và có thể mở rộng quy mô ấy theo những cách nào. Tại một cuộc triển lãm ở Viện Nieuwe, Hà Lan đã trưng bày tác phẩm “ Thành phố nước Rotterdam” của NLÉ, một công ty kiến trúc do Kunlé Adeyemi dẫn đầu đã nghiên cứu và thử nghiệm kiến trúc nhà nổi trên khắp thế giới. Một loạt các lều nổi, được phát triển từ dự án Trường học nổi Makoko có trụ sở tại Amsterdam và Lagos, nằm trong chuỗi trưng bày của bảo tàng. Makoko là một quận trung tâm của Lagos, Nigeria, nơi mà hàng ngàn người đang sống trong những ngôi nhà sàn bằng gỗ đơn sơ được xây dựng trên những cây cột ở đầm phá. Lấy cảm hứng từ khu định cư, vào năm 2012 kiến trúc sư Adeyemi đã xây dựng một trường học cho cư dân của mình. Qua cuộc gọi video, kiến trúc sư giải thích ý tưởng của mình qua trận lũ lụt lớn xảy ra ở Lagos vào năm 2011: “Toàn bộ đường phố chìm trong nước và tôi nhận ra rằng các thành phố sắp bị ngập lụt, nhưng người dân Makoko đã thích nghi được.” Chỉ cần đi thuyền ta có thể đến được những ngôi trường gỗ hình tam giác được tạo thành từ những khung chữ A, nơi chứa đựng các lớp học có mái che và không gian vui chơi chung cho hàng chục trẻ em. Thay vì đứng trên những cây cột, ngôi trường sẽ nổi trên nền thùng nhựa. (Trường sụp đổ vài năm sau đó, những NLÉ nói rõ rằng nó chỉ nhằm mục đích tạm thời và ông cho rằng việc thiếu bảo trì và không có tập thể quản lý đã dẫn đến tình trạng xuống cấp.) Học hỏi từ dự án này và từ các nghiên cứu đang diễn ra ông Adeyemi đã viết trong cuốn sách “Các thành phố dưới nước ở châu Phi” và tiếp tục phát triển Hệ thống nổi Makoko (Makoko Floating System - MFS), một nhóm cấu trúc gỗ bền vững có thể được lắp ráp nhanh chóng và tháo rời ở bất cứ đâu khi cần thiết. Hệ thống này có dạng mô-đun, với các kết nối thép hiệu quả hơn và được thiết kế kỹ thuật cao để đáp ứng các quy chuẩn xây dựng của Châu Âu. MFS bao gồm các bộ phận được đóng gói phẳng, đúc sẵn, có thể được xây dựng bởi một nhóm năm người trong hai tuần mà không cần thiết bị nặng hoặc cần cẩu. Adeyemi cho biết: “Mục tiêu của chúng tôi là tạo ra một giải pháp toàn diện để không ai bị bỏ lại phía sau trong giai đoạn thích ứng với biến đổi khí hậu, đảm bảo nơi ở cho những cộng đồng dễ bị tổn thương nhất”. Hệ thống cung cấp những khung chữ A với nhiều phiên bản nhỏ, vừa và lớn. Adeyemi tin rằng MFS có thể được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, từ nhà ở đến giáo dục và là “một giải pháp có thể áp dụng trên toàn cầu”. Ông đã xây dựng hệ thống này ở nhiều quốc gia khác nhau bao gồm Ý, Bỉ và Trung Quốc để thử nghiệm trong các điều kiện khí hậu và nguồn nước khác nhau. Vào năm 2021, tại Mindelo, một thành phố cảng của Cape Verde ngoài khơi bờ biển Tây Phi, kiến trúc này đã được ứng dụng dưới dạng một "trung tâm âm nhạc" nổi. Trải rộng trên ba gian hàng bằng thép và gỗ hình tam giác, trung tâm văn hóa bao gồm không gian biểu diễn, quầy bar, căn tin và phòng thu âm nổi trên biển và nối với bờ biển qua một lối đi bộ.
Học cách sống cùng với nước Dự án của Kiến trúc sư Adeyemi tiếp tục xuất hiện ở Rotterdam,một thành phố của Hà Lan, là nơi dễ bị tổn thương nhất do nước dâng cao. Với 90% diện tích thành phố nằm dưới mực nước biển, hình ảnh kiến trúc nhà nổi không có gì mới mẻ. Có thể tìm thấy các mô hình tương tự ở nhiều công ty thiết kế trong bối cảnh thế giới đang vật lộn với một tương lai lũ lụt gia tăng do biến đổi khí hậu. Dự án Nassauhaven đã hoàn thành trong năm nay với 17 ngôi nhà nổi do công ty địa ốc Public Domain Architects (PDA) tạo ra. Thiết kế đã giành chiến thắng trong cuộc thi do chính quyền thành phố tổ chức nhằm phát triển dự án thí điểm kiến trúc nổi có thể giúp đảm bảo tương lai của Rotterdam. Giám đốc điều hành của PDA Pieter Figdor cho biết “Chúng tôi đang ở thành phố đồng bằng với mực nước biển đang thay đổi liên tục”. Do đó, sự quan tâm đến các tòa nhà nổi đang ngày càng tăng và trong vài năm gần đây, khu phức hợp văn phòng nổi và trang trại nổi cũng đã được mở trong thành phố. Nassauhaven (Hà Lan) là khu dân cư nổi đầu tiên của thành phố. đã trở nên nổi tiếng khắp thế giới. Với những ngôi nhà được sắp xếp thành dãy ngay ngắn, những dự án được ví như “thành phố nổi”. Những ngôi nhà gỗ nằm trên những chiếc phao bê tông được gắn bằng cột vào sàn bến cảng bằng lối đi vào đất liền. Chúng nhấp nhô nhẹ nhàng theo thủy triều hàng ngày nhưng vẫn ổn định và tạo cảm giác thoải mái cho người dân. Các tòa nhà được thiết kế để trung hòa năng lượng, với các tính năng bền vững như tấm pin mặt trời, thiết bị sưởi ấm sinh học và lọc nước thải tại chỗ. Figdor coi việc xây dựng trên mặt nước là một trong số ít lựa chọn còn lại khi nói đến nhà ở mới ở Rotterdam. Ông cũng tin rằng nó có khả năng phục hồi tốt hơn việc chỉ đơn giản xây dựng các rào cản để ngăn nước xâm nhập vào các tòa nhà trên đất liền. Ông nói: “Trên mặt nước chính là nơi an toàn nhất để thích ứng với biến đổi khí hậu.” PDA đang thực hiện nhiều dự án nổi hơn ở Bangladesh cũng như các dự án khác ở Rotterdam. Công ty cũng hy vọng sẽ mở rộng thí điểm Nassauhaven: “Bây giờ chúng tôi muốn tạo ra ít nhất khoảng 100 ngôi nhà,” Figdor nói. Adeyemi cũng có kế hoạch tương tự cho một khu dân cư MFS ở Amsterdam, nơi vốn là nơi sinh sống của cộng đồng nhà nổi, đồng thời công ty của ông đang nỗ lực mở rộng hệ thống công trình nổi bao gồm cả “máy cào nước” nhiều tầng. Adeyemi tin rằng, vẫn chưa có đủ nghiên cứu về cách thức để xây dựng và sống trên mặt nước, vốn chiếm 70% bề mặt Trái Đất. Tác phẩm được trưng bày tại Viện Nieuwe và trong cuốn sách mới của kiến trúc sư sẽ bắt đầu lấp đầy khoảng trống này khi mực nước biển dâng cao. Ông nói: “Trong tương lai gần, nền văn minh nhân loại sẽ sống nhiều hơn trên nước. Tại sao phải chống lại nước khi bạn có thể học cách sống chung với nó?”