Chuyện Núi – hành trình mỹ thuật từ đối thoại xã hội đến nội tâm
Nghệ thuật từ lâu không chỉ là phản ánh, mà còn là hành trình nội tâm của người sáng tạo. Với triển lãm “Chuyện Núi”, họa sĩ Phạm Huy Thông đã chuyển hướng tư duy mạnh mẽ: từ những đề tài vẫn gắn với xã hội, anh lùi lại để chiêm nghiệm những tầng sâu văn hóa, ký ức và cái đẹp nội tại của thiên nhiên vùng cao. Qua đó, “núi” không chỉ là phong cảnh đơn thuần mà trở thành nhân vật — biểu tượng, bình luận, và suy tưởng.
Họa sĩ và hành trình sáng tác
Phạm Huy Thông là một gương mặt không xa lạ trong mỹ thuật đương đại Việt Nam. Sinh năm 1981 tại Thái Bình, hiện làm việc tại Hà Nội, anh tốt nghiệp ĐH Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội năm 2004. Trong suốt sự nghiệp, anh thường xuyên thể hiện sự quan tâm tới mối quan hệ giữa con người – thiên nhiên – văn hóa, và hành trình sáng tác của anh được nhận định là có chất triết lý, vừa đương đại vừa giàu chiều sâu biểu tượng.
Ý tưởng triển lãm và nội dung chủ đề
Triển lãm Chuyện Núi tập trung vào “núi” — nhưng không chỉ là cảnh sắc thiên nhiên. Với anh, núi là ký ức địa tầng, là tầng văn hóa được lưu trữ qua thời gian, là nơi giao thoa giữa con người, lịch sử và triết lý.
Trong loạt tranh này, họa sĩ thực hiện nhiều chuyến đi thực địa tới các tỉnh miền núi phía Bắc (như Sa Pa, Hà Giang, Bắc Kạn…) để quan sát, ghi chép, ký họa — gom góp hình ảnh, hoa văn kiến trúc, dấu ấn văn hóa cổ truyền và tự nhiên. Từ những ký họa thực tế đó, anh phát triển tiếp thành tranh sơn dầu — vừa mang tính chân thực phong cảnh, vừa đan ghép biểu tượng, trầm tích văn hóa.
Núi trong mắt anh không chỉ là hình ảnh, mà là đề tài để suy tưởng về con người nhỏ bé bên thiên nhiên đồ sộ, thời gian chảy trôi, lịch sử nhân loại, và quan hệ giữa truyền thống và hiện đại. Anh đặt mình giữa không gian tự nhiên, nhưng đồng thời đưa vào một nhãn quan văn hóa — qua đó tranh vừa mang tính cảm xúc vừa có cấu trúc triết luận.
Các thành phần nghệ thuật & kỹ thuật thể hiện
• Loạt tác phẩm gồm 38 tác phẩm mới nhất, sáng tác 2024–2025, trưng bày tại SANN – The House of Art, TP. Hồ Chí Minh.
• Trong số đó có tranh sơn dầu và ký họa chì than. Ký họa được sử dụng như dữ liệu thực địa cơ bản, sau đó phát triển lên thành các tác phẩm hoàn chỉnh.
• Kỹ thuật đắp nổi hoa văn trên mặt tranh là một thủ pháp nghệ thuật quan trọng — tạo hiệu ứng “lớp địa tầng” hình ảnh, khiến tranh không chỉ là màu sắc & hình khối mà có chiều sâu thị giác và cảm xúc.
• Việc kết hợp biểu tượng truyền thống (chim Lạc, rồng, hoa văn kiến trúc cổ…) với hình thức biểu hiện đương đại (với sự trừu tượng, cấu trúc biểu tượng cá nhân) tạo nên sự giao thoa giữa cái cũ và cái mới — giữa bản sắc văn hóa và suy nghĩ sáng tạo cá nhân.
• Không gian trưng bày và cách bài trí được thiết kế để dẫn dắt người xem trải nghiệm — từ việc ngắm nhìn phong cảnh núi, đến việc dòm ngó lớp hoa văn “ẩn hiện” trong tranh, rồi suy nghĩ về ý nghĩa biểu tượng phía sau.
Thông điệp và ảnh hưởng nghệ thuật
1. Thẩm mỹ và triết lý địa phương
Triển lãm khẳng định rằng địa hình, núi non, di sản văn hóa không chỉ là “đề tài miền núi” mà có thể biến thành chủ đề nghệ thuật có chiều sâu triết lý. Nghệ thuật không bỏ qua văn hóa địa phương, mà khai thác nó như tài nguyên biểu đạt cá nhân — tạo nên sự khác biệt bên trong dòng chảy mỹ thuật hiện đại.
2. Giao thoa truyền thống & đương đại
Qua cách xử lý chất liệu, biểu tượng cổ truyền được xử lý lại và đặt cạnh suy nghĩ hiện đại, tạo nên sự đồng hiện của nhiều tầng ý nghĩa. Điều này giúp triển lãm không chỉ hấp dẫn người yêu mỹ thuật trong nước mà có thể mở rộng góc nhìn tới cả người xem quốc tế quan tâm tới bản sắc & sáng tạo đương đại.
3. Quan sát thiên nhiên & phản tỉnh bản thân
Việc lấy núi – một thực thể thiên nhiên đồ sộ – để suy tưởng về con người, lịch sử, thời gian thể hiện chiều hướng nghệ thuật trưởng thành: từ chủ động phê phán xã hội đến việc nhìn lại chính mình, nhận thức mối liên hệ giữa cá nhân và quá khứ văn hóa, và giữa hiện tại & tương lai.
4. Tác động tới cộng đồng mỹ thuật
Việc tổ chức triển lãm tại gallery nghệ thuật (SANN – The House of Art, TP Hồ Chí Minh), với các tác phẩm mới, giúp họa sĩ tiếp cận khán giả đô thị – đồng thời khẳng định vị thế cá nhân của mình trong cộng đồng mỹ thuật đương đại: anh không chỉ là người ghi chép phong cảnh, mà là người kiến tạo biểu tượng, mở ra cách nhìn mới cho hội họa Việt Nam.
Kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai
Chuyện Núi như một mạch suối nghệ thuật nối liền truyền thống bản địa, ký ức cá nhân, và tầm nhìn đương đại. Sự chuyển dịch tâm thức trong sáng tác của Phạm Huy Thông cho thấy quá trình trưởng thành — từ phê phán xã hội bên ngoài sang lắng nghe nội tâm, từ ánh nhìn trực diện đến tư duy thẩm mỹ mang tính biểu tượng và triết luận.
Với mỗi tác phẩm, khán giả không chỉ chứng kiến hình ảnh núi non, mảng màu và lớp hoa văn tinh tế, mà được mời gọi đặt mình vào không gian suy tưởng: bạn là người đứng trước “núi” – nhưng cũng là người lắng nghe lịch sử, nhận ra dấu vết văn hóa ẩn trong vách đá, và suy ngẫm mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên vượt thời gian.