Nghệ sĩ & Người sáng tạo

Trần Thị Liên sinh ra trong một gia đình nghèo, nơi những lo toan hàng ngày luôn đè nặng lên vai mẹ. Từ thuở nhỏ, Liên đã mang trong mình nỗi lo làm sao để đền đáp công ơn sinh thành: “Phải học thật giỏi để mẹ bớt vất vả”. Trong suốt 12 năm phổ thông, Liên luôn nằm trong đội học sinh giỏi, được tuyển vào nhiều trường chuyên, lớp chọn và cùng lúc đậu ba trường đại học. Cuối cùng, cô chọn con đường kiến trúc — nơi cô cảm nhận được tiếng gọi mạnh mẽ từ đam mê. Sau khi tốt nghiệp, cô làm việc tại các công ty kiến trúc – trong đó từng cộng tác tại Công ty Kiến trúc Hồ Thiệu Trị & Cộng sự — nơi đã giúp cô tích lũy chuyên môn, trải nghiệm thực tiễn với dự án lớn.

Họa sĩ Trần Lưu Hậu (1928–2020) là một trong những tên tuổi lớn của mỹ thuật Việt Nam hiện đại, vừa là người thầy tận tâm, vừa là nghệ sĩ dám “xé rào” tư duy truyền thống để tìm con đường biểu hiện cá nhân. Ông sinh tại Hà Nội, theo học khóa Kháng chiến của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (1950–1954), sau đó tiếp tục tu nghiệp tại Học viện Mỹ thuật Surikov, Liên Xô (1955–1962). Trở về nước, ông gắn bó nhiều năm với Trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội và có đóng góp to lớn trong việc đào tạo các thế hệ họa sĩ trẻ. Ông từng giữ chức Chủ tịch Hội đồng Nghệ thuật Hội Mỹ thuật Việt Nam, đồng thời được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học – Nghệ thuật năm 2001, khẳng định vị thế đặc biệt trong nền mỹ thuật nước nhà.

Nằm giữa dòng chảy mỹ thuật đương đại, họa sĩ Đỗ Bảng nổi lên như một người kể chuyện bằng màu sắc – không kể lại hiện thực mà tái hiện miền ký ức. Sinh ra và lớn lên ở Bắc Ninh – vùng đất Kinh Bắc giàu truyền thống dân ca, lễ hội, nét sinh hoạt làng quê – Đỗ Bảng đã dùng cả đời để làm mới ký ức đó bằng hội họa, để những âm thanh quan họ, xẩm, cảnh chợ quê, nếp sinh hoạt dân gian không bị lãng quên. Ông từng chia sẻ: “Tôi không vẽ cái tôi thấy, tôi vẽ cái tôi nhớ.” Câu nói đơn sơ ấy như tóm gọn hành trình sáng tác: mỗi tác phẩm là một lát cắt ký ức, mỗi gam màu là một mạch cảm xúc, mỗi đường nét là chỗ tiếp nối giữa quá khứ và hiện tại. Nhiều nhà nghiên cứu mỹ thuật gọi ông là “người đối thoại với ký ức dân tộc qua hội họa”.

Là người thầy vỡ lòng khai tâm của nhiều thế hệ họa sĩ Hà Nội, cuộc đời “Thầy đồ Phạm Viết Song” đã gắn chặt với sự nghiệp hội hoạ bằng tài năng, lối ứng xử chân thành mà mực thước, cái nhìn hào sảng và phân minh. Dù người họa sĩ ấy đã đi xa nhưng tấm gương về niềm say mê cuộc sống và nghệ thuật của ông vẫn là niềm tự hào, động lực tinh thần cho con cháu, cho các thế hệ học trò.

Họa sĩ Phạm Viết Hồng Lam sinh năm 1946. Ông là con trai của cố họa sĩ Phạm Viết Song (từng theo học Trường Mỹ thuật Đông dương), vợ ông là họa sĩ Tạ Phương Thảo (con gái họa sĩ Tạ Thúc Bình - từng theo học Trường Mỹ thuật Đông dương).

Họa sĩ Phạm Viết Song sinh ngày 21-1-1917 tại thị xã Thanh Hóa, chính quán là làng Vân Bản, huyện Vụ Bản, Nam Định. Ông là cựu sinh viên Trường cao đẳng Mỹ thuật Ðông Dương từ năm 1935 đến 1939. Gần 60 năm nay, ông có tiếng là một nhà sư phạm hội họa, liên tục mở các lớp dạy vẽ cho mọi lứa tuổi và mọi trình độ. Gia tài ông để lại là những bức tranh, những bài giảng về hội họa, cuốn sách “Tự học vẽ” do ông biên soạn rất công phu và kỹ lưỡng, và hơn cả là một tấm gương về niềm say mê cuộc sống và nghệ thuật.

Sáng tạo là một trong những kỹ năng quan trọng nhất mà một nghệ sĩ sở hữu. Đó là điều khiến họ khác biệt với phần còn lại của thế giới và khiến tác phẩm của họ trở nên độc đáo.