Hành trình gắn kết ba miền bằng nét vẽ - Triển lãm “Về miền đất đỏ”
Câu chuyện về nữ họa sĩ Bắc – Trung – Nam bắt đầu từ năm 2010, khi một nhóm nhỏ các họa sĩ nữ tâm huyết mong muốn tìm một “sân chơi” để chia sẻ cảm hứng, thấu hiểu khó khăn và trao đổi kinh nghiệm giữa các vùng đất khác nhau. Ban đầu chỉ là mười người từ Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nhưng với niềm tin vào năng lực sáng tạo nữ giới và ý chí không chịu khuôn khổ, chương trình triển lãm đã lan rộng, đi xuyên ba miền, qua nhiều vùng đất — năm nay đặt chân đến Gia Lai, vùng đất đỏ bazan giàu chất liệu văn hóa núi rừng. Triển lãm “Về miền đất đỏ” lần 11 mang đến gần 50 tác phẩm của khoảng 30 nữ họa sĩ, sử dụng đa dạng chất liệu: sơn dầu, sơn mài, giấy dó, đồ họa… Qua tranh phong cảnh, sinh hoạt thường nhật, chân dung, biểu tượng văn hóa vùng cao… mỗi tác giả gửi gắm tiếng lòng, ký ức và khát vọng riêng.
Sắc màu, chất liệu và giao điểm sáng tạo
Điểm nhấn của triển lãm năm nay chính là sự giao hòa giữa cá tính cá nhân và chất liệu bản địa. Nhiều họa sĩ ngoài tên tuổi lâu năm còn mang đến tác phẩm lần đầu xuất hiện, mở ra cuộc đối thoại giữa kinh nghiệm và tươi mới, truyền thống và thử nghiệm.
Vùng đất đỏ bazan không chỉ là bối cảnh, mà còn là cảm hứng — từ ánh sáng đổ nghiêng qua rừng cây, lớp đất đỏ rực trong chiều hoàng hôn, đến họa tiết dân tộc núi rừng. Những nét cọ mạnh mẽ, lớp màu dày, sự hoà trộn giữa gam nóng và gam lạnh — tất cả tạo nên một không gian thị giác đậm đà.
Những giọng nói nữ và niềm tự hào kiên định
Đứng giữa không gian triển lãm, họa sĩ Nguyễn Lan Hương — người đã đồng khởi xướng chuỗi triển lãm — chia sẻ rằng khởi đầu của dự án này xuất phát từ mong muốn chứng minh rằng phụ nữ làm nghệ thuật không kém cạnh, dù họ có nhiều áp lực về gia đình, thiên chức. Càng về sau, triển lãm trở thành nơi để các ký ức văn hóa, phong cảnh vùng đất được phác hoạ dưới bút nữ — không chỉ bằng khát vọng, mà bằng xác tín.
Họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu, đại diện chủ nhà Gia Lai năm nay, cho biết việc đưa triển lãm về miền đất đỏ không chỉ là mang tranh lên núi, mà là cách để người nghệ sĩ lắng nhìn thiên nhiên, nguồn sáng, dòng chảy văn hóa địa phương. Nhiều nữ họa sĩ trẻ lần đầu tham gia bày tỏ: triển lãm không đơn thuần là cơ hội trưng bày, mà là “cuộc hành trình về với mình” — để họ tự tin hơn, thử nghiệm hơn và cảm thấy không cô đơn trên con đường nghệ thuật.
Những câu chuyện bên tranh
Một vài tác phẩm nổi bật khiến người xem khó rời mắt: “Theo dòng phù sa” – lớp màu mảnh, nét cọ uyển chuyển để lắng nghe dòng đất chảy qua miền sông; “Lửa tam muội” – trang giấy dó chạm lửa màu rực; “Tình mẫu tử” — một góc gia đình thấp thoáng giữa rừng núi…
Có tác giả chọn thể hiện sự kết hợp giữa truyền thống dân tộc và cách nhìn hiện đại, chẳng hạn vẽ hoa văn thổ cẩm cách điệu, đưa vào lớp phủ màu “ốp” như đất đỏ dần phai. Có người dùng giấy dó mỏng đặt lên tranh nền dày để tạo lớp “ẩn hiện” — khi nhìn gần sẽ thấy chi tiết, khi nhìn xa giống một vùng đất mơ hồ.
Cũng có tác giả dùng kỹ thuật vẽ kết hợp — tranh vẽ kết hợp với vật liệu tự nhiên như đất đỏ đắp nhẹ, đưa vào lớp relief nhỏ để cảm giác bề mặt “cảm thụ được đất” — để người xem không chỉ nhìn mà còn cảm giác được “da – thớ đất”.
Triển lãm như lễ hội trải nghiệm
“Từ 20/10 đến 10/11/2025, Pleiku sẽ trở thành điểm hẹn sắc màu, nơi công chúng – đặc biệt là bạn trẻ – có thể gặp gỡ, trao đổi, nghe các nữ họa sĩ chia sẻ trong tọa đàm, workshop nhỏ về chất liệu và cảm xúc. Không ít tác giả sẽ có mặt để trò chuyện trực tiếp với khán giả.”
Điều đặc biệt là trong lần này, triển lãm không đơn thuần là bày tranh trong phòng kín — các khu vực hiên ngoài, sân vườn của Bảo tàng cũng được tận dụng để đặt tranh nhẹ, không gian mở để người xem cảm nghiệm dưới ánh nắng, gió và bóng cây. Việc “đưa tranh ra thiên nhiên” phần nào giúp xóa bớt khoảng cách giữa tranh và cuộc sống.
Không ít người xem bày tỏ khi bước vào không gian triển lãm, họ “ngửi thấy” mùi đất, nghe thấy gió – như thể họ đang đi trên vùng đất đỏ bazan, chạm vào vùng đất đó bằng thị giác và tâm hồn.
Ý nghĩa và lan tỏa
Triển lãm “Về miền đất đỏ” không chỉ là cuộc hội ngộ của 30 nữ họa sĩ ba miền, mà là dấu mốc cho sự tiếp nối, truyền cảm hứng và kết nối. Với mỗi năm được tổ chức, không gian sáng tác được lan rộng, lượng tác phẩm được gia tăng, và những gương mặt trẻ càng được dịp lộ diện.
Cuộc triển lãm tạo nên một hệ sinh thái nghệ thuật dành cho nữ giới — nơi không có sự phân biệt vùng miền, tuổi tác, mà chỉ có nhu cầu được sáng tác, được nhìn, được chia sẻ. Qua đó, người xem được mời gọi không chỉ ngắm tranh, mà lắng nghe những tâm sự của người phụ nữ cầm cọ — những nỗi niềm, khát vọng, và niềm kiêu hãnh khi vẽ nên những vùng đất mơ ước.
Với Gia Lai lần đầu tổ chức, triển lãm mở ra cơ hội để vùng đất đỏ bazan trở thành nguồn cảm hứng mới, gắn kết cộng đồng nghệ thuật và khán giả trong miền núi. Rừng núi, ánh sáng cao nguyên, màu đất đỏ — giờ đã có “giọng nói nữ” ghi dấu trong tranh.