Trong cảm thức người Việt, “rừng” không chỉ là không gian thiên nhiên mà còn là biểu tượng của sự che chở, sinh khởi và khát vọng sống. Khi dân tộc đứng lên trong ngày Tổng khởi nghĩa 19/8/1945, biển người từ khắp miền Bắc đã hòa vào một nhịp bước chung vì vận mệnh chung — đó là tinh thần “nối vòng tay lớn”. Tia-Thủy Nguyễn lựa chọn “rừng ánh sáng” làm hình tượng cho “Kết Đoàn” — 18 thân cây kim loại dựng thành vòng tròn, chế tác từ thép không gỉ, mài nhẵn, phay xước ánh kim, kết hợp với thủy tinh, gốm và ánh sáng. Hình tượng này vừa gợi lên rừng thực, vừa nâng lên thành biểu tượng của sức mạnh tập thể, sự liên kết và khát vọng dân tộc – thông qua cấu trúc vòng tròn và sự đồng điệu về vật liệu và ánh sáng.
Vật liệu – ánh sáng – âm thanh: trải nghiệm đa giác quan
Tác phẩm không chỉ là điêu khắc tĩnh mà mở ra một không gian mở, đa giác quan:
• Thân cây kim loại: được chế tác thủ công, bề mặt ánh kim phản chiếu ánh sáng, tạo dòng năng lượng hình thể.
• Thủy tinh, gốm, hoa, chim bồ câu, chong chóng: chi tiết thủ công được điểm xuyết trên thân kim loại, tạo mối tương phản giữa rắn và mềm, giữa vật liệu công nghiệp và vật liệu thủ công truyền thống.
• Ánh sáng: nghệ sĩ khai thác ánh sáng như “chất liệu”, xây dựng những luồng sáng xuyên, phản chiếu và khúc xạ, tạo nên không gian “rừng ánh sáng”.
• Âm thanh: sự cộng hưởng giữa ánh sáng và thanh âm đưa người xem vào trải nghiệm nơi ký ức, cảm xúc và hiện tại hòa hợp.
Khi bước vào vòng tròn của tác phẩm, người xem không chỉ quan sát mà trở thành phần của tác phẩm — giữa ánh sáng, âm thanh và chuyển động, giữa lịch sử và hiện tại.
Thủ công truyền thống – bảo tồn và kết nối
Điểm đáng chú ý trong cách tiếp cận của Tia-Thủy Nguyễn là việc mời gọi các nghệ nhân thủ công — từ kim loại, thủy tinh, gốm, đến hoa cắm — tham gia chế tác.
Trong thời đại sản xuất hàng loạt, nữ nghệ sĩ xem chế tác thủ công như “một lời hứa với giá trị bền vững”.
Hành động này không chỉ mang tính nghệ thuật mà còn mang tính văn hóa, giáo dục: đưa kỹ thuật truyền thống vào dòng chảy nghệ thuật đương đại, giữ gìn và phát triển tinh hoa của lao động thủ công Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Ký ức lịch sử – hiện hữu trong nghệ thuật đương đại
Với “Kết Đoàn”, Tia-Thủy Nguyễn không dàn dựng lại một sự kiện lịch sử một cách trần trụi. Cô diễn giải lại ký ức bằng ngôn ngữ trừu tượng — cây, ánh sáng, vòng tròn, chim — để khơi gợi tinh thần đoàn kết, tự do và khát vọng sống.
Đặt tác phẩm tại Vườn hoa 19/8 – nơi từng diễn ra sự kiện Tổng khởi nghĩa – là lựa chọn mang tính biểu tượng mạnh mẽ. Ký ức lịch sử không chỉ là quá khứ, mà được chuyển hóa thành không gian hiện diện, nơi người xem có thể đứng giữa và cảm nhận.
Như chính nghệ sĩ chia sẻ:
“Tôi không tái hiện lịch sử hay dựng lại một thời điểm, tôi chỉ lắng nghe và thắp sáng những chuyển động thầm lặng còn vang vọng ở hiện tại.”
Ánh sáng trong tác phẩm không chỉ là ánh sáng thị giác, mà là “ánh sáng nội tại” – xuất phát từ ký ức, niềm tin và khát vọng.
Nghệ thuật công cộng – kết nối đô thị và con người
“Kết Đoàn” là nghệ thuật đặt trong không gian công cộng, nơi đô thị, thiên nhiên, người dân và nghệ thuật giao thoa.
Việc người xem bước vào tác phẩm, trở thành một phần của nó, phản ánh tinh thần nghệ thuật đương đại: khán giả không còn là người quan sát thụ động mà là đồng tác giả của ý nghĩa.
Giữa Hà Nội đang chuyển mình với tốc độ đô thị hóa, tác phẩm như một “khoảng lặng” — nơi mời gọi con người dừng lại để hiện diện, lắng nghe và cảm nhận.
Hành trình sáng tạo và sự tiếp nối
“Kết Đoàn” là bước tiếp theo trong hành trình sáng tạo của Tia-Thủy Nguyễn — từ các tác phẩm trước như “Hoa Đời” và “Hồi Sinh”.
Trong khi các tác phẩm trước còn gợi hình cây cối ở dạng gần gũi tự nhiên, lần này, cô giải phóng hoàn toàn khỏi giới hạn mô tả tự nhiên, hướng đến biểu tượng: cây không còn là sinh thể cụ thể mà là ẩn dụ cho ý chí sống, khát vọng tự do và sức bật của dân tộc.
Kết nối giá trị – nghệ thuật, lịch sử, cộng đồng
Có thể nói, “Kết Đoàn” hội tụ nhiều tầng ý nghĩa:
• Giá trị lịch sử: tri ân sự kiện Tổng khởi nghĩa 19/8/1945.
• Giá trị văn hóa: biểu tượng “rừng” trong tâm thức Việt Nam, tinh thần đoàn kết và khát vọng sống.
• Giá trị nghệ thuật: sự giao thoa giữa kim loại – thủy tinh – ánh sáng – âm thanh, giữa thủ công truyền thống và công nghiệp, giữa biểu tượng và trải nghiệm.
• Giá trị cộng đồng: đặt trong không gian công cộng Hà Nội, mời gọi người xem tham gia và đồng sáng tạo.
• Giá trị bảo tồn: đưa kỹ thuật thủ công vào nghệ thuật đương đại, nối từ truyền thống tới tương lai.
Nhìn về tương lai
Khi tác phẩm chính thức ra mắt vào ngày 26/10/2025 tại Vườn hoa 19/8, “Kết Đoàn” hứa hẹn sẽ trở thành một biểu tượng mới trong không gian đô thị Hà Nội — nơi ánh sáng và ký ức hội tụ, nơi con người và thiên nhiên gặp gỡ, nơi nghệ thuật và đời sống đồng hành.
Phía trước là cơ hội để tác phẩm sống cùng cộng đồng, để người dân và khách tham quan không chỉ “đến xem” mà “đến tham gia”, trải nghiệm và cảm nhận. Giữa nhịp sống đô thị sôi động, “Kết Đoàn” như một lời nhắc: hãy kết nối với nhau, với thiên nhiên, với lịch sử và với chính mình.