Trong thời gian gần đây, từ thương hiệu bình dân như Coach cho đến ông hoàng xa xỉ Hermès lần lượt cho ra đời những phụ kiện cao cấp đắt tiền sử dụng nguyên liệu có nguồn gốc phế thải. Thế nhưng liệu công chúng đã sẵn sàng mở hầu bao để chi trả cho chúng?
Thật khó để tưởng tượng đến việc chúng ta phải trả tận 350 bảng Anh cho một chiếc túi làm từ những mảnh da vụn thu thập từ sàn nhà máy. Coach đang đặt cược lớn vào “canh bạc” này và coi nó như một chiến lược mới nhằm thu hút thế hệ người dùng trẻ. Họ đã ra mắt Coachtopia – một thương thiệu con tập trung vào các sả phẩm thủ công với nhiều mẫu túi làm từ nguồn da từ bãi phế thải.
Hai mươi năm trước, những chiếc “IT bag” được ưa chuộng nhất bắt buộc phải được làm từ da động vật quý hiếm như da cá sấu, chẳng hạn như Hermès Birkin, có mức giá lên tới sáu con số. Chớp mắt đã đến năm 2023 và chúng ta đang chứng kiến một sự thay đổi rõ ràng với vô số các lựa chọn thay thế da động vật, cũng như xu hướng tái chế và nâng cấp da động vật đã qua sử dụng. Mức gia cũng đã giảm xuống xung quanh mốc 200 bảng.
Chiếc túi mua sắm thuần chay của Telfar được mệnh danh là “Bushwick Birkin” nhờ sự phổ biến của nó ở New York. Mặc dù vẫn còn khá đắt đỏ nhưng hoàn toàn không đắt đến mức vô lý. Tuần trước, Ganni đã cho ra mắt một chiếc túi làm từ rác thải của các trang trại cam và xương rồng, còn Hermès đang trong quá trình thử nghiệm với da nấm. “Mỗi khi bạn ăn một quả táo, về cơ bản bạn đang ăn một chiếc túi xách” - Stella McCartney nói đùa sau khi giới thiệu bộ sưu tập mới nhất của cô vào quý 1 năm 2023, bao gồm những chiếc túi làm từ phế liệu của cây táo vốn được trồng để ép nước trái cây và làm mứt ở miền bắc nước Ý.
Volkan Yilmaz, một chuyên gia về da, người chuyên phân tích các mặt hàng da sang trọng để đánh giá chất lượng của chúng trên kênh TikTok có tên Tanner Leatherstein, cho biết quan niệm rằng các loài động vật như bò, dê, lợn và cừu được nuôi chỉ để lấy da là rất sai lầm. “Da chỉ là sản phẩm phụ của ngành công nghiệp thịt. Là người ăn thịt, tôi cảm thấy mình có trách nhiệm hơn khi sử dụng đồ da”.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng ngành công nghiệp da động vật nổi tiếng là lãng phí. Theo nhà cung cấp da kỹ thuật ELeath, có tới 75% tổng số da skhông được sử dụng hiệu quả. Nghiên cứu từ Hội đồng Da Hoa Kỳ cho thấy chỉ riêng năm 2019, ở Mỹ đã có hơn 5 triệu tấm da bị đưa thẳng đến bãi rác.
Thế hệ Z – những người sinh từ năm 1997 đến năm 2012 – đang thúc đẩy cuộc cách mạng chống lại việc tạo ra nhiều loại da động vật hơn. Theo nghiên cứu của McKinsey, 9 trong số 10 người tiêu dùng Gen Z tin rằng các công ty có trách nhiệm giải quyết các vấn đề môi trường và xã hội trong khi 54% trong số đó sẵn sàng chi thêm 10% cho các sản phẩm bền vững, trái ngược hoàn toàn với những người thuộc thế hệ bùng nổ dân số, chỉ có 23% sẵn sàng làm việc tương tự.
Joon Silverstein, Phó chủ tịch cấp cao về Tiếp thị toàn cầu, Sáng tạo và Bền vững tại Coach kiêm người đứng đầu Coachtopia cho biết: theo nghiên cứu của công ty, các thế hệ cũ và những người tiêu dùng xa xỉ thường có xu hướng coi những sản phẩm làm từ da tái chế là chất lượng thấp. Silverstein nói: “Thế hệ Z có suy nghĩ khác, họ đã coi đó là một vấn đề thuộc phạm trù luân lý và đạo đức”.
Da bị thải loại chủ yếu ở hai giai đoạn – tại xưởng thuộc da, nơi da sống được xử lý và chế biến thành da thuộc, và tại nhà máy, nơi các sản phẩm như túi được tạo ra từ da đã qua xử lý.
Do các hóa chất được sử dụng trong quá trình thuộc da, không phải tất cả mọi loại da đều có khả năng phân hủy sinh học. Và mặc dù da giả thường được ca ngợi là một giải pháp thay thế sinh thái hoặc thuần chay, nhưng nhiều lựa chọn trong số này - chẳng hạn như "pleather" - được làm từ vật liệu nhựa và gốc dầu mỏ, dĩ nhiên sẽ đi kèm với một loạt vấn đề về môi trường.
Mặc dù việc sử dụng từ “phế liệu” thường không được các hãng thời trang xa xỉ áp dụng, Silverstein vẫn tự tin rằng người tiêu dùng Thế hệ Z của họ sẽ không chỉ yêu thích các sản phẩm có nguồn gốc tái chế chỉ trong một thời gian ngắn.
Cuối cùng, thay vì phác thảo xem một chiếc túi hoàn hảo trông như thế nào rồi tìm nguồn nguyên liệu, các nhà thiết kế phải làm việc với những chất liệu mà công ty đã có. Silverstein kết luận: “Sẽ không có chuyện bạn vạch sẵn trong đầu rằng màu sắc của chúng như thế nào, bởi vì bạn sẽ phải chấp nhận màu sắc của các nguyên vật liệu mà bạn nhận được”.